Hệ thống cân bằng điện từ (ESP) là gì? Cấu tạo và những lưu ý trong việc sử dụng hệ thống cân bằng điện tử như thế nào? Trong bài viết này, ChungAuto sẽ chia sẻ bạn toàn bộ những thông tin về hệ thống cân bằng điện tử. Cùng theo dõi nhé!
Hệ thống cân bằng điện tử (ESP) là gì?
ESP (Electronic Stability Program) là hệ thống cân bằng điện tử, được thiết kế để kiểm soát sự ổn định của xe ô tô khi di chuyển.
Hệ thống ESP là một công cụ quan trọng giúp tài xế lái xe an toàn trong điều kiện thời tiết không thuận lợi như cung đường trơn trượt do mưa bão hay băng tuyết. ESP cũng giúp bánh xe tăng khả năng bám đường khi di chuyển qua địa hình bùn lầy, gập ghềnh, sỏi đá. Ngoài ra, hệ thống này cũng còn có khả năng giữ ổn định để xe tránh bị lệch khỏi quỹ đạo trong các tình huống yêu cầu đánh lái gấp hoặc tăng tốc đột ngột.
Cấu tạo của hệ thống cân bằng điện tử ESP
Về cấu tạo, hệ thống ESP được cấu thành từ các cảm biến và bộ điều khiển trung tâm ECU.
► Bộ điều khiển trung tâm ECU: Đây là bộ não của ESP có tác dụng xử lý và phân tích các tín hiệu từ cảm biến để đưa ra các giải pháp hữu hiệu kiểm soát hoạt động của xe.
► Bộ phận cảm biến: bao gồm cảm biến áp lực phanh, cảm biến bướm ga, cảm biến góc lái, cảm biến gia tốc, cảm biến vị trí chân ga. Các cảm biến này có vai trò thu thập các thông tin, tín hiệu từ bên ngoài có nguy cơ làm mất thăng bằng dẫn đến tình trạng lật xe.
Tất cả dữ liệu từ các cảm biến này được gửi đến ECU – bộ phận phân tích và đưa ra lệnh can thiệp khi cần thiết.
Nguyên lý hoạt động của hệ thống cân bằng điện tử ESP
Nhìn chung, hệ thống ESP hoạt động bằng cách can thiệp vào hệ thống phanh xe giúp xe bám đường tốt hơn và hạn chế tình trạng mất lái, lật xe khi người lái không kịp phản ứng.
Khi xe di chuyển, ESP liên tục giám sát tốc độ bánh xe, góc lái và gia tốc ngang. Nếu phát hiện tình huống mất ổn định như trượt bánh hoặc lệch hướng, ECU sẽ can thiệp bằng cách giảm công suất động cơ và phanh chọn lọc từng bánh để khôi phục sự ổn định.
Ví dụ, nếu xe bị trượt đuôi, ESP sẽ phanh bánh trước bên ngoài để kéo xe về đúng quỹ đạo. Hệ thống cũng phối hợp với ABS và TCS để điều chỉnh lực phanh và mô-men xoắn, đảm bảo xe luôn bám đường tốt nhất.
Những lưu ý quan trọng khi sử dụng hệ thống ESP
1. Kiểm tra tình trạng lốp xe định kỳ
Bạn cần kiểm tra tình trạng lốp xe định kỳ bởi đây là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của hệ thống ESP. Nếu lốp xe bị mòn không đều hoặc áp suất lốp không đạt chuẩn, khả năng bám đường sẽ bị suy giảm nghiêm trọng. Điều này làm cho ESP khó phát hiện và điều chỉnh chính xác các tình huống trượt bánh.
Do đó, người lái cần thường xuyên kiểm tra độ mòn của lốp, đảm bảo áp suất lốp luôn đạt chuẩn khuyến nghị từ nhà sản xuất. Ngoài ra, khi thay lốp mới, cần chọn đúng loại lốp có kích thước và đặc tính kỹ thuật phù hợp để đảm bảo ESP hoạt động tối ưu.
2. Không lạm dụng ESP thay cho kỹ năng lái xe an toàn
Việc không lạm dụng ESP thay cho kỹ năng lái xe an toàn là một điều cần thiết mà những người lái xe cần phải hiểu. Lý do là ESP chỉ can thiệp khi xe có dấu hiệu mất kiểm soát và nó không thể ngăn chặn mọi tình huống nguy hiểm.
Ví dụ, nếu tài xế vào cua với tốc độ quá cao hoặc phanh gấp trên bề mặt trơn trượt, ESP sẽ can thiệp nhưng không thể ngăn chặn hoàn toàn các tình huống va chạm. Do đó, người lái vẫn cần tuân thủ các nguyên tắc lái xe an toàn như giảm tốc khi vào cua, duy trì khoảng cách an toàn và tránh các hành vi lái xe nguy hiểm.
3. Hiểu rõ giới hạn của ESP
Mặc dù ESP có khả năng can thiệp kịp thời khi xe bị mất lái hoặc trượt bánh, nhưng hệ thống này không thể hoạt động hiệu quả trong mọi tình huống. Ví dụ, trên các bề mặt đường quá trơn như băng tuyết dày đặc hoặc cát lún, ESP có thể mất hiệu quả do lực kéo giữa bánh xe và mặt đường quá yếu.
Tương tự, nếu xe đang di chuyển với tốc độ quá cao, ESP sẽ không thể kịp thời điều chỉnh hướng đi để tránh tình huống va chạm. Do đó, tài xế cần hiểu rõ những giới hạn của hệ thống này để sử dụng đúng cách và không phụ thuộc hoàn toàn vào công nghệ.
4. Theo dõi đèn báo ESP trên bảng điều khiển
Đèn báo ESP trên bảng điều khiển là dấu hiệu quan trọng để nhận biết hệ thống đang hoạt động hay gặp sự cố. Thông thường, đèn ESP sẽ tắt khi hệ thống đang ở trạng thái bình thường. Nếu đèn nhấp nháy liên tục, điều này cho thấy ESP đang can thiệp để kiểm soát xe.
Tuy nhiên, nếu đèn báo ESP sáng cố định trong suốt quá trình lái xe, đây là dấu hiệu cảnh báo rằng hệ thống đang gặp lỗi hoặc bị vô hiệu hóa. Trong trường hợp này, người lái cần dừng xe, tắt động cơ và khởi động lại để kiểm tra. Nếu đèn vẫn sáng, cần đưa xe đến trung tâm bảo dưỡng để kiểm tra và khắc phục.
5. Không tắt ESP khi lái xe trên đường trơn trượt
Một sai lầm phổ biến của nhiều tài xế là tắt ESP khi di chuyển trên các đoạn đường trơn trượt do mưa bão hoặc băng tuyết. Điều này cực kỳ nguy hiểm, vì ESP có chức năng kiểm soát độ bám đường và giữ ổn định xe trong các tình huống dễ mất lái. Khi tắt ESP, bánh xe sẽ quay tự do và dễ bị trượt, đặc biệt khi xe vào cua hoặc phanh gấp.
Do đó, ngoại trừ những tình huống như xe bị sa lầy hoặc off-road, tài xế cần đảm bảo hệ thống ESP luôn được bật khi di chuyển trên các cung đường trơn trượt để duy trì độ bám đường và ngăn ngừa tai nạn.
Lợi ích của hệ thống ESP đối với người lái
Hệ thống cân bằng điện tử ESP sở hữu 3 chức năng chính, cụ thể như sau:
► Giữ vững lộ trình lái: ESP giám sát hoạt động của xe bằng cách phân tích góc lái, gia tốc và dữ liệu từ cảm biến góc quay. Khi phát hiện bánh xe có nguy cơ mất lái, hệ thống sẽ tự động áp dụng lực phanh lên từng bánh để duy trì sự kiểm soát và ổn định cho xe.
► Kiểm soát độ bám đường của xe: Hệ thống ESP phối hợp cùng hệ thống phanh ABS giúp ngăn ngừa hiện tượng bó cứng bánh xe xảy ra khi phanh đột ngột, đồng thời tối ưu hóa độ bám đường của bánh xe khi di chuyển trên những cung đường trơn trượt hoặc không bằng phẳng ở bất kỳ tốc độ nào.
► Hỗ trợ phanh khẩn cấp: Hệ thống ESP giúp hỗ trợ phanh khẩn cấp trong một số trường hợp sau: Đạp phanh gấp nhưng không đủ lực để dừng xe; Bổ sung lực phanh cần thiết để giảm tốc độ nhanh nhất và giúp giảm quãng đường phanh.
Khi nào nên tắt hệ thống ESP?
Khi xe ô tô của bạn đang di chuyển trong những trường hợp sau, bạn cần tắt hệ thống ESP, cụ thể như sau:
1. Khi xe bị sa lầy hoặc di chuyển trên địa hình bùn lầy, cát sỏi
Trong các tình huống xe bị sa lầy trên bùn lầy, cát hoặc tuyết, hệ thống ESP có thể khiến xe khó thoát ra khỏi tình trạng mắc kẹt. Khi bánh xe bắt đầu quay tròn mà không tiến lên được, ESP sẽ tự động giảm công suất động cơ và phanh bánh xe để ngăn tình trạng trượt bánh. Tuy nhiên, trong trường hợp này, tài xế cần duy trì lực kéo để thoát khỏi bùn lầy hoặc tuyết. Do đó, tắt ESP sẽ giúp bánh xe tiếp tục quay tự do, tạo điều kiện để xe thoát khỏi địa hình khó.
2. Khi thực hiện các kỹ thuật drift hoặc lái xe thể thao
ESP được thiết kế để duy trì sự ổn định và ngăn tình trạng mất lái. Tuy nhiên, trong các tình huống lái xe thể thao hoặc thực hiện kỹ thuật drift, người lái cần kiểm soát lực kéo và hướng lái một cách chủ động. Lúc này, ESP sẽ can thiệp bằng cách phanh bánh và điều chỉnh công suất động cơ, khiến người lái khó thực hiện các thao tác kỹ thuật. Bởi vậy, để xe có thể drift hoặc thực hiện các động tác lái xe thể thao một cách tự do, tắt ESP là lựa chọn hợp lý.
3. Khi off-road hoặc di chuyển trên địa hình phức tạp
Khi xe di chuyển trên địa hình gồ ghề, nhiều đá sỏi hoặc đồi cát, hệ thống ESP có thể gây hạn chế lực kéo cần thiết. Trong các tình huống này, ESP sẽ cố gắng điều chỉnh mô-men xoắn và phanh bánh xe để duy trì sự ổn định. Tuy nhiên, điều này vô tình làm giảm khả năng leo dốc hoặc vượt qua các vật cản. Việc tắt ESP trong điều kiện off-road sẽ cho phép bánh xe quay tự do, tăng khả năng bám đường và vượt địa hình khó khăn.
4. Khi thực hiện kiểm tra hoặc sửa chữa xe
Trong quá trình bảo dưỡng hoặc sửa chữa hệ thống phanh, bánh xe hoặc động cơ, kỹ thuật viên thường cần tắt ESP để tránh các can thiệp tự động. Việc này giúp đảm bảo tính chính xác khi kiểm tra các bộ phận cơ khí và điện tử, đồng thời ngăn chặn tình trạng ESP phát hiện nhầm lỗi khi xe đang được nâng lên hoặc tháo bánh.
5. Khi cần kéo xe hoặc xe bị kéo
Khi xe cần được kéo đi do hỏng hóc hoặc tai nạn, ESP có thể can thiệp và gây cản trở đến quá trình kéo xe. Hệ thống sẽ cố gắng duy trì sự ổn định bằng cách phanh bánh và điều chỉnh mô-men xoắn, nhưng điều này không cần thiết trong tình huống kéo xe. Tắt ESP sẽ giúp bánh xe quay tự do hơn, hỗ trợ quá trình kéo xe diễn ra thuận lợi hơn.
Có thể lắp thêm cân bằng điện tử cho ô tô được không?
Hệ thống cân bằng điện tử chỉ mới phổ biến trong thời gian gần đây nên các dòng xe ô tô cũ thường sẽ không được trang bị hệ thống này. Nhiều người muốn tự lắp thêm hệ thống cân bằng điện tử cho xe, tuy nhiên, theo các chuyên gia, không nên lắp thêm cân bằng điện tử. Cấu tạo hệ thống cân bằng điện tử rất phức tạp và mỗi hãng xe có thiết kế và cách bố trí khác nhau, do đó, tính năng ESP chỉ có nhà sản xuất mới có thể trang bị được.
ChungAuto - Trung tâm độ xe ô tô chuyên nghiệp
Hotline: 0925588666
Website: https://chungauto.vn
